وبلاگ
8 علت اصلی یاتاقان زدن موتور خودرو و راه‌های پیشگیری از آن
8 علت اصلی یاتاقان زدن موتور خودرو و راه‌های پیشگیری از آن
صدای ناخوشایند “تق تق” از موتور خودرو که با افزایش دور موتور شدت می‌گیرد، غالباً نشانه‌ای از یک مشکل جدی به نام “یاتاقان زدن” است. یاتاقان‌ها قطعات حیاتی در موتور هستند که وظیفه کاهش اصطکاک بین میل لنگ و شاتون‌ها را بر عهده دارند. خرابی این قطعات می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی و پرهزینه به موتور شود. در این مقاله از پیشگامان خودرو ۱۲۰ به بررسی علل یاتاقان زدن موتور و راهکارهای پیشگیری از آن می‌پردازیم.
یاتاقان چیست و چرا اهمیت دارد؟
یاتاقان‌ها قطعاتی فلزی با پوشش آلیاژی خاص هستند که بین میل لنگ (Crankshaft) و دسته‌های شاتون (Connecting Rods) قرار می‌گیرند. این قطعات به دلیل چرخش مداوم میل لنگ با سرعت بالا، تحت فشار و حرارت زیادی قرار دارند. لایه نازکی از روغن موتور، وظیفه روانکاری و خنک‌کاری یاتاقان‌ها را بر عهده دارد تا از تماس مستقیم فلز با فلز جلوگیری کند.
8 علت اصلی یاتاقان زدن موتور:
کمبود یا افت کیفیت روغن موتور: این شایع‌ترین علت یاتاقان زدن است. اگر سطح روغن موتور پایین باشد، یا اگر روغن موتور کیفیت خود را از دست داده باشد (به دلیل قدیمی شدن، آلودگی یا استفاده از روغن نامناسب)، لایه محافظ بین یاتاقان و میل لنگ نازک شده یا از بین می‌رود. این موضوع باعث تماس مستقیم فلز با فلز و سایش سریع یاتاقان می‌شود.
استفاده از روغن موتور نامناسب: استفاده از روغن موتوری با ویسکوزیته (ویسکوزیته) نامناسب، چه خیلی رقیق و چه خیلی غلیظ، می‌تواند مشکل‌ساز باشد. روغن خیلی رقیق نمی‌تواند لایه محافظ کافی ایجاد کند و روغن خیلی غلیظ نیز به درستی در تمام نقاط موتور جریان نمی‌یابد.
عدم تعویض به موقع روغن موتور و فیلتر: روغن موتور با گذشت زمان و کارکرد، خاصیت روانکاری خود را از دست داده و آلودگی‌هایی مانند ذرات فلزی و دوده را جذب می‌کند. عدم تعویض به موقع روغن و فیلتر، باعث افزایش سایش و آسیب به یاتاقان‌ها می‌شود.
گرم شدن بیش از حد موتور (Overheating): دمای بالای موتور می‌تواند باعث کاهش شدید ویسکوزیته روغن موتور شود. در این حالت، روغن نمی‌تواند به درستی یاتاقان‌ها را روانکاری کند و خطر یاتاقان زدن افزایش می‌یابد. دلایل گرم شدن موتور می‌تواند شامل کمبود ضدیخ، خرابی ترموستات یا فن خنک‌کننده باشد.
رانندگی با دور موتور بسیار بالا و طولانی مدت: فشار مداوم و شدید بر روی موتور، به خصوص در دورهای بسیار بالا و برای مدت طولانی، می‌تواند باعث افزایش حرارت و فشار بر یاتاقان‌ها شود و عمر مفید آن‌ها را کاهش دهد.
وجود هوا در سیستم روغن‌کاری: ورود هوا به سیستم روغن‌کاری موتور، مانند نشتی در مسیر مکش اویل پمپ یا فیلتر روغن، باعث می‌شود اویل پمپ نتواند فشار روغن کافی را تامین کند و در نتیجه یاتاقان‌ها با کمبود روغن مواجه شوند.
فرسودگی و سایش طبیعی قطعات: با گذشت زمان و افزایش کارکرد موتور، یاتاقان‌ها نیز دچار سایش طبیعی می‌شوند. اگر این سایش از حد مجاز فراتر رود، فاصله بین یاتاقان و میل لنگ افزایش یافته و صدای یاتاقان زدن شنیده می‌شود.
عیوب تولیدی یا نصب نادرست: در موارد نادر، ممکن است یاتاقان‌ها دارای عیوب تولیدی باشند یا در هنگام تعویض، به درستی نصب نشده باشند (مثلاً گشاد کردن بیش از حد مجاز). این عوامل نیز می‌توانند منجر به یاتاقان زدن شوند.
راه‌های پیشگیری از یاتاقان زدن موتور:
استفاده از روغن موتور با کیفیت و مناسب: همیشه از روغن موتوری که توسط سازنده خودرو توصیه شده و دارای استانداردهای لازم است، استفاده کنید.
تعویض به موقع روغن و فیلتر: طبق توصیه دفترچه راهنمای خودرو یا جدول‌های زمانی معتبر، روغن و فیلتر روغن را تعویض کنید.
توجه به دمای موتور: همیشه از عملکرد صحیح سیستم خنک‌کننده مطمئن شوید و از گرم شدن بیش از حد موتور جلوگیری کنید. آمپر آب را زیر نظر داشته باشید.
اجتناب از رانندگی با دور موتور بسیار بالا: سعی کنید دور موتور را در محدوده نرمال نگه دارید و از فشارهای بی‌مورد به موتور خودداری کنید.
بررسی منظم سطح روغن موتور: قبل از هر سفر طولانی یا به صورت دورهای، سطح روغن موتور را چک کنید و در صورت نیاز، آن را تکمیل نمایید.
گرم کردن اولیه موتور: پس از استارت زدن خودرو، به خصوص در هوای سرد، چند لحظه صبر کنید تا روغن به تمام نقاط موتور برسد و سپس حرکت کنید. از گاز دادن ناگهانی و شدید بلافاصله پس از استارت زدن خودداری کنید.
استفاده از قطعات با کیفیت در صورت تعمیر: در صورت نیاز به تعویض یاتاقان یا سایر قطعات موتور، حتماً از قطعات با کیفیت و معتبر استفاده کنید.
کلام آخر از پیشگامان خودرو ۱۲۰:
یاتاقان زدن موتور یک مشکل جدی است که می‌تواند هزینه‌های سنگینی به همراه داشته باشد. با رعایت نکات پیشگیرانه و توجه به سلامت روغن موتور و سیستم خنک‌کننده، می‌توانید از بروز این مشکل جلوگیری کرده و عمر مفید موتور خودروی خود را افزایش دهید. در صورت شنیدن هرگونه صدای غیرعادی از موتور، در اسرع وقت به یک مرکز تخصصی معتبر مراجعه نمایید.
